Bảo hiểm xã hội Việt Nam hiện nay được chia thành hai loại đó là bảo hiểm xã hội tự nguyện và bảo hiểm xã hội bắt buộc. Trong đó bảo hiểm xã hội bắt buộc là hình thức đóng bảo hiểm bắt buộc một sổ chủ thể bắt buộc phải tham gia, nhưng hiện nay về cơ bản đại đa số người dân vẫn chưa nắm rõ các quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Vậy bảo hiểm xã hội bắt buộc là gì? Ai bắt buộc phải tham gia? Lợi ích của việc tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc? Và cách tính bảo hiểm xã hội bắt buộc như thế nào?
Bài viết sau đây của Văn phòng Luật sư DFC sẽ giúp độc giả trả lời tất cả các câu hỏi liên quan đến quy định đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc này, hy vọng bài viết sẽ là một nguồn thông tin hữu ích cho độc giả.
Bảo hiểm xã hội bắt buộc là gì? Theo quy định của pháp luật, cụ thể là căn cứ theo quy định tại khoản 2 Điều 3 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 thì: "Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người lao động và người sử dụng lao động phải tham gia."
Như vậy, bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình bảo hiểm yêu cầu bắt buộc một một số người lao động, ngưởi sử dụng lao động bắt buộc phải tham gia.
Căn cứ theo quy định của Luật bảo hiểm xã hội 2014 thì có các đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc là người lao động bao gồm:
Những người lao động là công dân Việt Nam thuộc các đối tượng sau đây phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.
+ Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn hoặc hợp đồng lao động có thời hạn, hợp đồng lao động thời vụ hoặc một công việc nhất định có thời hạn từ 3 tháng đến dưới 12 tháng, bao gồm cả hợp đồng lao động được ký giữa người sử dụng lao động và người đại diện hợp pháp của người dưới 15 tuổi theo luật lao động.
+ Lao động làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ 1 tháng đến dưới 3 tháng.
+ Cán bộ, công chức, viên chức.
+ Công nhân quốc phòng, công nhân cảnh sát và các quan chức khác trong các tổ chức cơ mật.
+ Là sĩ quan và quân nhân chuyên nghiệp của Quân đội Nhân dân Việt Nam, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên kỹ thuật của Lực lượng Công an Nhân dân, và người làm nhiệm vụ trong tổ chức cơ yếu có mức lương tương đương với quân đội.
+ Là hạ sĩ quan và quân nhân của Quân đội Nhân dân Việt Nam, hạ sĩ quan và quân nhân của Lực lượng Công an Nhân dân phục vụ trong một nhiệm kỳ nhất định, sinh viên của quân đội, cảnh sát và lực lượng của tổ chức cơ yếu đang học để được hưởng sinh hoạt phí.
+ Lao động làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng quy định trong Luật lao động Việt Nam đi công tác nước ngoài theo hợp đồng.
+ Những người nắm giữ vị trí quản lý trong doanh nghiệp, người quản lý hợp tác xã được hưởng lương.
+ Người không chuyên làm việc ở xã, phường, thị trấn.
Trong trường hợp người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam có giấy phép lao động hoặc chứng chỉ hành nghề hoặc giấy phép do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp, anh/cô ấy có thể tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc theo quy định của chính phủ.
Tuy nhiên, có một số trường hợp người lao động nước ngoài không phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc khi thuộc trường hợp quy đinh tại khoản 2 Điều 2 Nghị định 143/2018/NĐ-CP. Bao gồm:
+ Lao động di chuyển trong doanh nghiệp theo quy định tại khoản 1 Điều 3 Nghị định của Chính phủ số 11/2016/NĐ-CP ngày 3 tháng 2 năm 2016 quy định chi tiết một số điều của Bộ luật Lao động nước ngoài về lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam.
+ Người lao động là công dân nước ngoài đã đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định của pháp luật.
Căn cứ theo quy định tại khoản 3 Điều 2 Luật bảo hiểm xã hội 2014, người sử dụng lao động cũng phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bao gồm các chủ thể sau:
+ Trong các cơ quan nhà nước, các đơn vị sự nghiệp và các đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân.
+ Tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị - xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội - nghề nghiệp và các tổ chức xã hội khác.
+ Cơ quan, tổ chức nước ngoài, tổ chức quốc tế hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam.
+ Doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh cá nhân, tổ hợp tác, tổ chức, cá nhân khác thuê và sử dụng lao động theo hợp đồng lao động.
Khi tham gia bảo hiểm xã hội nói chung và bảo hiểm xã hội bắt buộc nói riêng người tham gia sẽ được hưởng những lợi ích nhất định, đặc biệt là trong các trường hợp rủi ro như bệnh nghề nghiệp, tai nạn lao động hay ốm đau, tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc sẽ giúp bạn chi trả những chi phí liên quan để giảm bớt khó khăn.
Bên cạnh đó đối với nữ giới việc tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc là thực sự cần thiết, bởi vì việc tham gia đóng bảo hiểm sẽ giúp lao động nữ giảm bớt khó khăn khi mang thai, sinh con hay một số rủi ro trong thời kỳ sinh đẻ, được hưởng lương khi nghỉ làm việc và được chi trả một phần viện phí.
Hiện nay mức đóng bảo hiểm xã hội phụ thuộc vào hình thức trả lương cho người lao động và mức lương lai được quy định khác nhau tại mỗi vùng. Theo quy định tại Nghị định 141/2017/NĐ–CP quy định về khu vực hưởng lương tối thiểu vùng, trong thực tế mức lương này đóng một vai trò rất quan trọng đối với quyền lợi trong quá trình tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc của người lao động hay ngưởi sử dụng lao động. Mức lương tối thiểu vùng là 7%, và bảo hiểm xã hội sẽ được giới hạn không được quá ngưỡng 20 tháng lương tối thiểu vùng.
Ví dụ: Anh B đã được đào tạo chính quy ra trường, hiện tai đang làm việc tại Cty X trên địa bàn thuộc vùng I, khi đó mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc của anh A sẽ là:
4.180.000 + 7% x 4.180.000 = 4.472.600
Bảo hiểm xã hội bắt buộc
Anh A phải chịu: 4.472.600 x 8% = 357. 808
Doanh nghiệp phải chịu: 4.472.600 x 18% = 805.068
Như vậy, đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc hiện nay là hình thức bảo hiểm phổ biến ở Việt Nam bên cạnh bảo hiểm xã hội tự nguyện, việc tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc đem lại cho người lao động hay cả ngưởi sử dụng lao động những lợi ích nhất địn, bên cạnh đó đảm bảo được quyền lợi của họ.
Để nắm rõ hơn về các chế độ bảo hiểm xã hội bắt buộc, cách tính bảo hiểm xã hội bắt buộc, đối tượng tham gia bhxh bắt buộc, mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc hoặc hỏi đáp về bảo hiểm xã hội bắt buộc,... mời bạn đọc liên hệ qua Tổng đài tư vấn pháp luật 19006512 để được tư vấn tốt nhất. Xin chân thành cảm ơn!
LS. Lê Minh Công