Tranh chấp hợp đồng xây dựng

Tranh chấp hợp đồng xây dựng: Nguyên nhân, cách xử lý và giải pháp pháp lý

1. Tranh chấp hợp đồng xây dựng là gì?

Tranh chấp hợp đồng xây dựng là những bất đồng, mâu thuẫn xảy ra giữa các bên tham gia hợp đồng xây dựng (chủ đầu tư, nhà thầu, tư vấn, nhà cung cấp…) liên quan đến quyền và nghĩa vụ được ghi nhận trong hợp đồng. Đây là loại tranh chấp phổ biến trong thực tiễn xây dựng, đặc biệt tại các dự án nhà ở, khu đô thị, hạ tầng kỹ thuật…

2. Những nguyên nhân phổ biến dẫn đến tranh chấp hợp đồng xây dựng

• Không rõ ràng trong nội dung hợp đồng: Thiếu các điều khoản chi tiết về giá, tiến độ, vật liệu, nghiệm thu, thanh toán…

• Thi công không đúng thiết kế hoặc chậm tiến độ: Bên thi công không đảm bảo chất lượng, kéo dài thời gian gây thiệt hại cho chủ đầu tư.

• Thanh toán không đúng hạn hoặc không đầy đủ: Chủ đầu tư chậm thanh toán, không thanh toán khiến nhà thầu thiếu hụt tài chính.

• Tăng chi phí ngoài hợp đồng: Phát sinh khối lượng công việc nhưng không có thỏa thuận bổ sung bằng văn bản.

• Vi phạm các quy định pháp luật về xây dựng: Không xin phép xây dựng, không nghiệm thu đúng quy trình, vi phạm tiêu chuẩn kỹ thuật…

3. Các hình thức giải quyết tranh chấp hợp đồng xây dựng

Tùy theo thỏa thuận trong hợp đồng hoặc bản chất tranh chấp, các bên có thể lựa chọn:

a) Thương lượng, hòa giải

• Phương thức nhanh, tiết kiệm chi phí.

• Nên lập biên bản làm việc ghi nhận ý chí, nội dung thống nhất giữa các bên.

b) Trọng tài thương mại

• Áp dụng nếu hợp đồng có điều khoản trọng tài.

• Tranh chấp được giải quyết nhanh, bảo mật thông tin, phán quyết có giá trị chung thẩm.

c) Khởi kiện ra Tòa án

• Áp dụng khi không thể hòa giải hoặc trọng tài không có hiệu lực.

• Tòa án có thẩm quyền giải quyết theo quy định tại Bộ luật Tố tụng dân sự.

4. Giải pháp phòng ngừa và tư vấn pháp lý khi có tranh chấp

✅ Trước khi ký hợp đồng

• Thẩm định kỹ nội dung hợp đồng, đặc biệt các điều khoản về thanh toán, tiến độ, nghiệm thu, bảo hành…

• Có thỏa thuận rõ ràng về cơ chế giải quyết tranh chấp (ưu tiên hòa giải, trọng tài hay Tòa án).

✅ Khi đang thi công

• Ghi nhận bằng văn bản mọi thay đổi phát sinh: tăng khối lượng, điều chỉnh tiến độ, bổ sung chi phí.

• Lưu giữ đầy đủ hồ sơ pháp lý, nhật ký công trình, biên bản nghiệm thu từng giai đoạn.

✅ Khi xảy ra tranh chấp

• Liên hệ ngay với luật sư có kinh nghiệm trong lĩnh vực xây dựng để được tư vấn cụ thể về quyền, nghĩa vụ và hướng xử lý phù hợp.

• Tránh tự ý dừng thi công hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng nếu chưa có cơ sở pháp lý.