Bị hàng xóm lấn đất – Cách giải quyết thế nào cho đúng pháp luật?

Luật Sư: Lê Minh Công

15:00 - 18/11/2025

1. Khi hàng xóm lấn đất – đừng nóng vội, hãy hiểu đúng vấn đề

Tranh chấp đất đai giữa hàng xóm là một trong những loại tranh chấp phổ biến nhất hiện nay, đặc biệt tại các khu vực dân cư lâu năm, đất chưa được đo đạc lại hoặc chưa có mốc giới rõ ràng.

Khi phát hiện hàng xóm xây tường, rào hoặc lấn chiếm sang phần đất của mình, nhiều người phản ứng gay gắt hoặc tự ý tháo dỡ, dẫn đến mâu thuẫn nghiêm trọng.
Tuy nhiên, theo Luật Đất đai 2013, mọi tranh chấp đất đai đều phải được giải quyết đúng trình tự pháp luật, tránh để phát sinh vi phạm hoặc gây hậu quả hình sự.

2. Dấu hiệu nhận biết bị hàng xóm lấn chiếm đất

Một số dấu hiệu thường gặp:

  • Hàng xóm xây hàng rào, tường bao, trụ cổng vượt quá ranh giới đất ghi trong sổ đỏ.

  • Khi đo đạc lại, diện tích đất thực tế bị giảm so với giấy chứng nhận.

  • Mốc giới cũ bị di dời, lấn sang phần đất nhà mình.

  • Hàng xóm canh tác, trồng cây, đổ vật liệu trên phần đất thuộc quyền sử dụng của bạn.

✅ Lưu ý: Trong nhiều trường hợp, việc lấn đất không cố ý mà do sai sót đo đạc, ranh giới mờ hoặc sổ đỏ cũ chưa được cập nhật. Vì vậy, cần xác minh kỹ trước khi khiếu nại.

3. Căn cứ pháp lý để bảo vệ quyền lợi

  • Luật Đất đai 2013, Điều 12: Nghiêm cấm hành vi lấn, chiếm đất đai.

  • Nghị định 91/2019/NĐ-CP: Phạt tiền từ 5 – 500 triệu đồng tùy hành vi lấn chiếm.

  • Bộ luật Dân sự 2015, Điều 164: Chủ sở hữu có quyền yêu cầu chấm dứt hành vi xâm phạm, khôi phục lại tình trạng ban đầu và bồi thường thiệt hại.

  • Điều 202 Luật Đất đai 2013: Trước khi khởi kiện ra Tòa án, bắt buộc phải hòa giải tại UBND xã, phường nơi có đất tranh chấp.

4. Quy trình giải quyết khi bị hàng xóm lấn đất

Bước 1: Xác minh và thu thập chứng cứ

  • Kiểm tra lại Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ);

  • Liên hệ Văn phòng đăng ký đất đai để xin trích lục bản đồ, đo đạc hiện trạng;

  • Ghi nhận hình ảnh, nhân chứng, biên bản vi phạm (nếu có).

Bước 2: Gửi đơn yêu cầu hòa giải tại UBND xã

  • Nộp Đơn yêu cầu hòa giải tranh chấp đất đai kèm hồ sơ chứng minh quyền sử dụng đất.

  • Cán bộ địa chính sẽ đo đạc thực tế, xác minh hiện trạng và tổ chức buổi hòa giải có biên bản.

Nếu hòa giải thành công → lập biên bản và cắm lại mốc giới.
Nếu hòa giải không thành → bạn có quyền khởi kiện ra Tòa án.

Bước 3: Khởi kiện tại Tòa án nhân dân

  • Nộp đơn khởi kiện tranh chấp quyền sử dụng đất tại TAND cấp huyện nơi có đất.

  • Kèm theo: biên bản hòa giải không thành, sổ đỏ, trích lục bản đồ, chứng cứ, hình ảnh…

  • Tòa án sẽ thẩm định tại chỗ, đo vẽ ranh giới và ra bản án buộc trả lại phần đất lấn chiếm.

Bước 4: Thi hành án và khôi phục hiện trạng

Sau khi bản án có hiệu lực, cơ quan thi hành án phối hợp với Phòng TN&MT và địa chính xã để cắm mốc, buộc hàng xóm trả lại đất hoặc tháo dỡ công trình lấn chiếm.

5. Hành vi nào của hàng xóm có thể bị xử phạt hoặc truy cứu?

  • Lấn chiếm đất công hoặc đất của người khác: bị phạt tiền và buộc trả lại đất.

  • Cố tình hủy mốc giới, làm sai lệch hồ sơ địa chính: có thể bị truy cứu hình sự theo Điều 228 Bộ luật Hình sự 2015.

  • Không chấp hành quyết định khôi phục đất: có thể bị cưỡng chế thi hành.

6. Kinh nghiệm thực tế từ Luật DFC

Trong nhiều vụ việc, Luật DFC nhận thấy rằng:

  • Nếu xử lý sớm bằng thương lượng, nhiều tranh chấp được giải quyết ổn thỏa, tránh kéo dài.

  • Nên nhờ luật sư đất đai đo đạc, lập sơ đồ và soạn thư yêu cầu chấm dứt hành vi lấn chiếm – đây là “đòn tâm lý pháp lý” hiệu quả giúp bên kia phải hợp tác.

  • Khi cần khởi kiện, chuẩn bị đầy đủ chứng cứ (biên bản, ảnh, bản đồ, nhân chứng) sẽ giúp vụ án giải quyết nhanh và thuận lợi.

7. Lời khuyên của Luật DFC

  • Không tự ý tháo dỡ, xô xát với hàng xóm – dễ vi phạm pháp luật.

  • Giữ toàn bộ chứng cứ: ảnh, biên bản, giấy tờ, tin nhắn, lời nói có ghi âm.

  • Liên hệ luật sư chuyên đất đai để được hướng dẫn cụ thể từng bước, đảm bảo đúng quy trình, bảo vệ tối đa quyền lợi của mình.

8. Kết luận

Khi bị hàng xóm lấn đất, bình tĩnh – xác minh – hòa giải – khởi kiện đúng luật là bốn bước quan trọng.
Mỗi bước đều cần sự chính xác về chứng cứ và hiểu biết pháp lý. Với đội ngũ luật sư đất đai nhiều kinh nghiệm tại Hưng Yên, Hà Nội và TP.HCM, Luật DFC luôn đồng hành cùng người dân trong việc giải quyết tranh chấp đất đai nhanh, hiệu quả và hợp pháp.

Liên hệ tư vấn pháp lý đất đai
Công ty Luật DFC
Hotline: 0913.348.538
Website: www.luatsudfc.vnwww.thunodfc.com

Luật Sư: Lê Minh Công

Luật Sư: Lê Minh Công

Với bề dày kinh nghiệm hơn 20 năm trong ngành tư vấn pháp luật, Luật sư tranh tụng tại Tòa án, Ông Lê Minh Công đã dẫn dắt DFC trở thành một thương hiệu uy tín và chất lượng cho người dân và là một trong những công ty đi đầu tại Việt Nam trong lĩnh vực tư vấn luật qua tổng đài.