TRONG TRƯỜNG HỢP MỘT NGƯỜI CON ĐANG QUẢN LÝ ĐẤT, KHÔNG CHO CÁC ANH CHỊ EM CHIA THÌ XỬ LÝ RA SAO?

TRONG TRƯỜNG HỢP MỘT NGƯỜI CON ĐANG QUẢN LÝ ĐẤT, KHÔNG CHO CÁC ANH CHỊ EM CHIA THÌ XỬ LÝ RA SAO?

1. Thực trạng tranh chấp

Trong thực tế, rất nhiều gia đình xảy ra tình trạng:

• Cha mẹ mất, không để lại di chúc
• Một người con (thường là con trai trưởng, con ở cùng cha mẹ) đang quản lý, sử dụng toàn bộ thửa đất
• Người này không đồng ý chia đất, không hợp tác làm thủ tục khai nhận hoặc phân chia di sản
• Các anh chị em khác bị gạt ra ngoài, không được sử dụng, không được đứng tên

-> Đây là tranh chấp thừa kế đất đai rất phổ biến, nhưng cũng là dạng tranh chấp có cơ sở pháp lý rõ ràng để xử lý nếu làm đúng cách.

2. Vậy người đang quản lý đất có quyền chiếm luôn đất không?

KHÔNG.

Theo quy định của pháp luật dân sự và đất đai:

• Việc đang quản lý, sử dụng đất không đồng nghĩa với quyền sở hữu riêng
• Nếu đất là di sản chung của cha mẹ để lại, thì tất cả các người thừa kế hợp pháp đều có quyền ngang nhau

???? Pháp luật không công nhận việc:

• Một người tự ý giữ đất rồi mặc nhiên coi là của riêng
• Một người không cho các đồng thừa kế khác sử dụng hoặc chia di sản

3. Các vấn đề pháp lý cốt lõi

Trước khi xử lý tranh chấp, cần làm rõ 3 vấn đề pháp lý cốt lõi:

3.1. Đất đứng tên ai?

• Đứng tên cha, mẹ → di sản chung để chia thừa kế
• Đứng tên người con đang quản lý → cần xem:
• Có phải đứng tên nhờ?
• Có giấy tờ cho tặng, chuyển nhượng hợp pháp không?

3.2. Có di chúc hay không?

• Có di chúc hợp pháp → chia theo di chúc
• Không có di chúc → chia theo pháp luật.

3.3. Thời điểm hình thành đất

• Đất có trước hay sau khi người con lập gia đình?
• Có công sức đóng góp riêng của người quản lý đất hay không?

-> Đây là căn cứ để xác định tỷ lệ hưởng, chứ không phải căn cứ để chiếm đoạt toàn bộ đất.

4. Trường hợp không có di chúc, chia đất như thế nào thì đúng luật?

Nếu không có di chúc, di sản được chia theo pháp luật và chia theo hàng thừa kế cụ thể:

• Những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất gồm:
• Vợ/chồng của người chết
• Cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi của người chết
• Các con gồm: con đẻ, con nuôi của người chết

• Những người thuộc hàng thừa kế thứ hai gồm:

+ Ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; + Cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại.

• Những người thuộc hàng thừa kế thứ ba gồm:

+ Cụ nội, cụ ngoại của người chết;

+ Bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết;

+ Cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột;

+ Chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại

???? Nguyên tắc:

Những người cùng hàng thừa kế được hưởng phần di sản bằng nhau và nếu không có ai ở hàng thừa kế thứ nhất được hưởng thì mới đến hàng thừa kế thứ hai, hết hàng thừa kế thứ hai thì đến hàng thừa kế thứ ba.

-> Người đang quản lý đất chỉ được hưởng phần bằng các anh chị em khác, không có quyền giữ toàn bộ.

5. Trong trường hợp này, các người anh chị em phải làm gì?

Bước 1: Thu thập hồ sơ pháp lý về thửa đất

Bao gồm:

• Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
• Giấy khai sinh, giấy chứng tử của cha/mẹ
• Giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế
• Các giấy tờ thể hiện việc quản lý, sử dụng đất.

Bước 2: Thương lượng, yêu cầu chia di sản

Nên thực hiện:

• Gửi văn bản yêu cầu phân chia di sản thừa kế
• Lập biên bản họp gia đình có người làm chứng
• Đề nghị hòa giải tại UBND xã/phường (nếu cần)

???? Thực tế, rất nhiều vụ việc được giải quyết ở bước này nếu có lập luận pháp lý rõ ràng.

Bước 3: Khởi kiện yêu cầu chia di sản thừa kế

Khi người đang quản lý đất cố tình không hợp tác, các đồng thừa kế có quyền:

• Khởi kiện tại Tòa án nhân dân nơi có đất
• Yêu cầu:
• Xác định di sản thừa kế
• Chia di sản theo pháp luật
• Buộc người đang quản lý trả lại phần đất tương ứng

???? Tòa án sẽ:

• Xác minh nguồn gốc đất
• Định giá, đo đạc thửa đất
• Xem xét công sức quản lý (nếu có)
• Ra bản án phân chia rõ ràng

6. Người đang quản lý đất có được hưởng nhiều hơn không?

???? Có thể, nhưng không mặc nhiên.

Tòa án chỉ xem xét cho hưởng nhiều hơn nếu người đó:

• Chứng minh được có công sức bảo quản, cải tạo, tôn tạo đất
• Có đóng góp tiền bạc, công sức đáng kể
• Có sự thỏa thuận của các đồng thừa kế khác

???? Tuy nhiên:

• Không bao giờ mặc nhiên hưởng toàn bộ đất
• Chỉ được xem xét phần giá trị tăng thêm, không phải quyền sở hữu tuyệt đối

7. Những sai lầm cần tránh khi tranh chấp đất thừa kế

- Tự ý chiếm đất, ngăn cản người khác sử dụng
- Tự ý xây dựng, bán, chuyển nhượng đất khi chưa chia
- Không khởi kiện vì nghĩ “đất đã bị giữ lâu rồi”
- Tin vào lời nói miệng, không có giấy tờ

???? Những hành vi này có thể khiến tranh chấp kéo dài và bất lợi pháp lý.

8. Luật sư hỗ trợ giải quyết tranh chấp thừa kế đất đai

Luật sư có thể giúp bạn:

• Phân tích hồ sơ, xác định đúng quyền thừa kế
• Soạn văn bản yêu cầu chia di sản
• Đại diện thương lượng, hòa giải
• Khởi kiện và bảo vệ quyền lợi tại Tòa án

???? Đặc biệt với các vụ một người giữ đất không cho chia, cần chiến lược pháp lý rõ ràng ngay từ đầu.

9. Nếu bạn muốn được Luật sư tư vấn và đồng hành, vui lòng liên hệ:

Hotline: 0913.348.538

Email: luatsudfc@gmail.com

Trụ sở chính: LK1-7 khu dân cư Ngô Thì Nhậm, phường Hà Đông, TP. Hà Nội

Chi nhánh: 1073/63B đường Cách mạng Tháng 8, phường Tân Sơn Nhất, TP. HCM