1. Tình trạng bị nhái kiểu dáng – Doanh nghiệp ngày càng thiệt hại

Hiện tượng “copy – đạo nhái – biến thể” kiểu dáng sản phẩm đang xuất hiện dày đặc trên các nền tảng như Shopee, TikTok Shop, Facebook Marketplace, Zalo và các chuỗi cửa hàng nhỏ lẻ.

Các hành vi thường gặp:

• Sao chép 90% kiểu dáng sản phẩm chỉ thay đổi chi tiết nhỏ

• Lấy mẫu sản phẩm của doanh nghiệp, gửi xưởng làm bản nhái giá rẻ

• Quảng cáo bằng hình ảnh sản phẩm gốc nhưng giao sản phẩm kém chất lượng

• Bán hàng livestream gây nhầm lẫn về nguồn gốc

❗Hệ quả: doanh nghiệp mất khách, mất uy tín, giá trị thương hiệu giảm, thậm chí mất quyền bảo hộ nếu không xử lý kịp thời.

2. Khi nào bị coi là xâm phạm kiểu dáng công nghiệp?

Theo Điều 126 – 131 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi 2022, hành vi bị coi là xâm phạm quyền kiểu dáng công nghiệp gồm:

✔ Sử dụng kiểu dáng trùng hoặc tương tự gây nhầm lẫn

✔ Sản xuất, nhập khẩu, buôn bán sản phẩm mang kiểu dáng đã được bảo hộ

✔ Quảng cáo, trưng bày, lưu thông sản phẩm vi phạm

✔ Sao chép, tạo bản mô phỏng không được chủ sở hữu cho phép

Quan trọng: Kiểu dáng chỉ được bảo vệ khi đã đăng ký và được cấp Bằng độc quyền kiểu dáng công nghiệp.

3. 5 bước xử lý khi phát hiện bị sao chép kiểu dáng

Bước 1: Kiểm tra lại quyền sở hữu

• Bạn có Bằng độc quyền kiểu dáng công nghiệp chưa?

• Nếu chỉ mới gửi đơn đăng ký → bạn vẫn được quyền tạm thời, có thể yêu cầu bên sao chép dừng hành vi.

Bước 2: Thu thập chứng cứ vi phạm

Gồm:

• Hình ảnh, video so sánh 2 sản phẩm

• Link website, sàn TMĐT, fanpage, TikTok Shop

• Hóa đơn mua hàng bản nhái

• Ảnh chụp thời điểm, lượt tương tác

• Lưu mẫu vật chứng (nếu có)

➡ Đây là bước quan trọng để chứng minh yếu tố “tương tự gây nhầm lẫn”.

Bước 3: Gửi thư cảnh báo pháp lý (Legal Warning)

Luật DFC khuyến nghị gửi thư cảnh báo trước khi khởi kiện để:

• Yêu cầu chấm dứt hành vi xâm phạm

• Gỡ bỏ sản phẩm vi phạm trên các nền tảng

• Ngừng quảng cáo, ngừng sản xuất

• Bồi thường theo thỏa thuận

80% doanh nghiệp đối tác của DFC chọn phương án này vì nhanh – ít tốn kém – hiệu quả cao.

Bước 4: Khiếu nại hành chính

Bạn có thể gửi hồ sơ đến:

• Thanh tra Bộ KH&CN

• Cục Quản lý thị trường

• Công an kinh tế

• Hải quan (nếu có nhập khẩu hàng nhái)

Biện pháp hành chính thường áp dụng nhanh và phù hợp khi cần tịch thu, tiêu hủy hàng giả.

Bước 5: Khởi kiện dân sự hoặc yêu cầu hình sự

Nếu doanh nghiệp muốn:

• Yêu cầu bồi thường thiệt hại

• Buộc xin lỗi công khai

• Ngăn chặn triệt để hành vi đang diễn ra

→ Có thể khởi kiện tại Tòa án nhân dân.

Trường hợp gây thiệt hại từ 300 triệu đồng trở lên, có dấu hiệu làm giả quy mô lớn → có thể bị xử lý HÌNH SỰ theo Điều 226 Bộ luật Hình sự 2015.

4. Mức xử phạt đối với hành vi xâm phạm kiểu dáng

Theo Nghị định 99/2013/NĐ-CP, mức phạt gồm:

Phạt tiền từ 10 – 250 triệu đồng

Buộc tiêu hủy hàng vi phạm

Buộc gỡ bỏ quảng cáo, nội dung online

Buộc bồi thường thiệt hại

5. Làm sao để ngăn chặn việc bị nhái kiểu dáng trong tương lai?

• Đăng ký kiểu dáng công nghiệp trước khi đưa sản phẩm ra thị trường

• Đăng ký mở rộng cho nhiều phiên bản kiểu dáng khác nhau

• Giám sát thị trường online liên tục

• Cài đặt cảnh báo vi phạm tại các sàn TMĐT

• Hợp tác với đơn vị luật chuyên xử lý xâm phạm (như Luật DFC)

Kết luận

Sao chép kiểu dáng sản phẩm là hành vi vi phạm pháp luật và gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp. DFC khuyến nghị xử lý theo 5 bước để đảm bảo hiệu quả và tránh rủi ro pháp lý.

Nếu bạn cần hỗ trợ:

Tel:0913.348.538
www.luatsudfc.vn
Luật sư DFC – Chuyên xử lý tranh chấp sở hữu trí tuệ toàn quốc.