Nhà thầu phụ bị nợ tiền thi công – có nên khởi kiện nhà thầu chính không?

Giới thiệu

Tình trạng nhà thầu phụ bị chậm thanh toán hoặc bị nợ tiền thi công diễn ra ngày càng phổ biến trong các dự án xây dựng.
Nhiều đơn vị thi công nhỏ rơi vào cảnh “làm xong – nghiệm thu – không được trả tiền”, khiến tài chính đình trệ, thậm chí phá sản.

Vậy, nhà thầu phụ có thể khởi kiện nhà thầu chính để đòi tiền không?
Và nếu kiện, có rủi ro gì, cần chuẩn bị hồ sơ ra sao?
Bài viết dưới đây, Luật sư DFC sẽ phân tích cụ thể góc nhìn pháp lý và hướng xử lý hiệu quả cho nhà thầu phụ.

1. Mối quan hệ pháp lý giữa nhà thầu chính và nhà thầu phụ

Theo Điều 128 Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi 2020):

“Nhà thầu chính được phép ký hợp đồng với nhà thầu phụ để thực hiện một phần công việc trong hợp đồng xây dựng. Nhà thầu chính chịu trách nhiệm trước chủ đầu tư và pháp luật về toàn bộ phần việc, kể cả phần do nhà thầu phụ thực hiện.”

Điều này có nghĩa:

• Hợp đồng giữa nhà thầu phụ và nhà thầu chính là quan hệ pháp lý độc lập, không ràng buộc chủ đầu tư.

• Nhà thầu phụ chỉ có quyền đòi tiền, yêu cầu thanh toán từ nhà thầu chính, không được yêu cầu trực tiếp chủ đầu tư nếu không có thỏa thuận khác.

???? Nói cách khác, nếu bị nợ tiền, nhà thầu phụ chỉ có thể khởi kiện nhà thầu chính – bên đã ký hợp đồng trực tiếp với mình.

2. Khi nào nhà thầu phụ nên khởi kiện?

Khởi kiện là bước cuối cùng trong quá trình thu hồi nợ, nhưng cần thiết khi:

• Nhà thầu chính chây ì, không thanh toán dù đã được nghiệm thu khối lượng.

• Đã có văn bản yêu cầu thanh toán nhiều lần mà không được phản hồi.

• Có nguy cơ nhà thầu chính giải thể, phá sản hoặc bỏ trốn, khiến việc thu hồi sau này khó khăn.

???? Lưu ý:
Nếu giữa các bên còn đang thương lượng được, nên ưu tiên giải pháp hòa giải hoặc đàm phán trước để tránh kéo dài thời gian và tốn kém chi phí tố tụng.

3. Hồ sơ cần chuẩn bị khi khởi kiện nhà thầu chính

Khi nộp đơn ra Tòa án có thẩm quyền, nhà thầu phụ cần chuẩn bị đầy đủ chứng cứ chứng minh nghĩa vụ thanh toán của nhà thầu chính, gồm:

• Hợp đồng thi công (hoặc hợp đồng thầu phụ).

• Biên bản nghiệm thu khối lượng công việc đã hoàn thành.

• Hóa đơn, bảng thanh toán, biên bản đối chiếu công nợ.

• Công văn, email hoặc tin nhắn thể hiện việc yêu cầu thanh toán.

• Biên bản làm việc, cam kết trả nợ (nếu có).

➡️ Tòa án sẽ căn cứ trên hợp đồng và chứng cứ này để buộc nhà thầu chính thanh toán số tiền nợ và lãi chậm trả theo Điều 357 và Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015.

 4. Những rủi ro khi khởi kiện mà nhà thầu phụ cần biết

Dù có cơ sở pháp lý, nhưng nhà thầu phụ vẫn cần lưu ý:

1️⃣ Thời gian tố tụng kéo dài:
Trung bình 6 – 12 tháng mới có bản án có hiệu lực, chưa kể giai đoạn thi hành án.

2️⃣ Khó thu tiền nếu nhà thầu chính mất khả năng thanh toán:
Ngay cả khi thắng kiện, nếu bên nợ không còn tài sản, việc thu hồi thực tế vẫn rất khó khăn.

3️⃣ Chi phí tạm ứng án phí:
Khoảng 3 – 5% giá trị yêu cầu khởi kiện (sẽ được hoàn lại nếu thắng kiện).

4️⃣ Quan hệ thương mại bị ảnh hưởng:
Nếu doanh nghiệp muốn tiếp tục hợp tác hoặc giữ uy tín trong ngành, cần cân nhắc thời điểm và cách khởi kiện phù hợp.

 5. Giải pháp thay thế khởi kiện – thương lượng pháp lý

Trước khi khởi kiện, Luật sư DFC khuyến nghị thực hiện các bước sau:

✅ Gửi công văn yêu cầu thanh toán

• Nêu rõ căn cứ hợp đồng, giá trị còn nợ, thời hạn thanh toán.

• Cảnh báo về hậu quả pháp lý nếu không thực hiện.

✅ Đàm phán, lập biên bản cam kết trả nợ

• Ghi nhận lịch thanh toán cụ thể.

• Có thể kèm theo thỏa thuận phạt chậm trả hoặc lãi suất.

✅ Gửi văn bản qua luật sư

Việc có luật sư đại diện thường khiến bên nợ nghiêm túc hơn, hạn chế tình trạng “làm ngơ”, đồng thời thể hiện tính chuyên nghiệp, hợp pháp.

 6. Khi nào nên khởi kiện ngay?

• Bên nợ đã vi phạm thời hạn thanh toán trên 30 ngày;

• Có dấu hiệu tẩu tán tài sản hoặc ngừng hoạt động;

• Bên nợ không phản hồi bất kỳ văn bản nào;

• Hoặc sắp hết thời hiệu khởi kiện (2 năm) tính từ thời điểm vi phạm hợp đồng.

Trong trường hợp này, khởi kiện là biện pháp cần thiết để bảo vệ quyền lợi và ngăn chặn rủi ro mất trắng.

7. Vai trò của luật sư trong quá trình thu hồi nợ xây dựng

Luật sư chuyên ngành xây dựng – thương mại sẽ:

• Phân tích hợp đồng, xác định rõ nghĩa vụ pháp lý của nhà thầu chính.

• Soạn thảo công văn, thư yêu cầu thanh toán đúng quy định.

• Đại diện thương lượng hoặc khởi kiện tại Tòa án.

• Theo dõi thi hành án, đảm bảo thu hồi tối đa số tiền cho nhà thầu phụ.

 Liên hệ Luật sư DFC

Công ty Luật DFC – Chuyên tư vấn và thu hồi công nợ trong lĩnh vực xây dựng
???? Website: www.luatsudfc.vn
???? Hotline: 0913 348 538
???? Văn phòng: Hà Nội – Hưng Yên – TP. Hồ Chí Minh