
Câu hỏi: Bố Tôi có thửa đất 360m2 đất ở, thửa đất tại xã Kim Bình, nay thuộc thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam; nguồn gốc thửa đất là do bà Nội tôi để lại, trên thửa đất bà nội tôi đã làm nhà khi bà còn sống. Năm 2016 bố tôi phá bỏ nhà cũ và xây nhà kiên cố. Bà tôi có hai người con là bố và bác tôi. Bác tôi có văn bản thỏa thuận viết tay từ chối không nhận di sản thừa kế, để mình bố tôi đứng tên. Bố tôi có ra VP ĐKĐĐ làm thủ tục thì bị từ chối với lý do văn bản thỏa thuận của bác tôi không hợp pháp. vậy trường hợp này bố tôi có làm được sổ đỏ không?
Trả lời:
Nguồn gốc đất: là tài sản bà nội bạn để lại, đã làm nhà và sinh sống trước khi mất.
→ Đây là di sản thừa kế để lại cho các con (bố và bác bạn).
→ Sau khi bà mất, nếu không có di chúc thì thửa đất được phân chia theo pháp luật cho hai người con thuộc hàng thừa kế thứ nhất (Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015).
Năm 2016, bố bạn xây nhà mới, nhưng trên đất vẫn chưa đứng tên bố bạn – về mặt pháp lý vẫn là đất chưa sang tên cho người thừa kế.
Câu trả lời là: KHÔNG – nếu chưa được công chứng hoặc chứng thực.
Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:
“Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, nhưng việc từ chối phải được lập thành văn bản và được công chứng hoặc chứng thực, trừ trường hợp di sản là động sản nhỏ, không cần đăng ký quyền sở hữu.”
➡️ Nếu bác bạn chỉ viết tay mà không có công chứng/chứng thực, thì văn bản từ chối không có giá trị pháp lý, Văn phòng Đăng ký đất đai từ chối là đúng luật.
Hiện tại: chưa đủ điều kiện làm sổ đỏ đứng tên một mình bố bạn, trừ khi:
Văn bản từ chối nhận di sản phải được lập tại văn phòng công chứng (hoặc UBND xã).
Nếu có văn bản này, bố bạn có thể làm thủ tục đăng ký thừa kế toàn bộ tài sản tại Văn phòng Đăng ký đất đai.
Hai anh em (bố và bác bạn) cùng đến Văn phòng công chứng lập văn bản khai nhận di sản thừa kế;
Sau đó chuyển nhượng phần bác cho bố bạn (nếu bác đồng ý để bố đứng tên);
Trường hợp này vẫn cần chứng minh quan hệ thừa kế, giấy tờ gốc về đất, giấy tờ chứng minh bà nội đã mất…
Nếu bà nội mất từ trước năm 2017, thì việc kê khai thừa kế không bị áp dụng thời hiệu khởi kiện phân chia di sản, nhưng vẫn cần chứng minh quan hệ thừa kế rõ ràng.
Trường hợp không liên lạc được với bác, hoặc bác không hợp tác, thì bố bạn phải khởi kiện ra Tòa để phân chia di sản mới có thể hợp thức hóa.